Python: เรียงลำดับข้อมูล

การเรียงลำดับข้อมูลใน Python นั้น มีเครื่องมือที่ช่วยอำนวยความสะดวกคือ sorted และ list.sort

ความแตกต่างของสองตัวนี้ คือ sorted จะมองแบบ functional ได้ของใหม่ออกมา (โดยที่ของเก่าไม่เปลี่ยนค่า) ส่วน list.sort จะมองแบบ OOP คือเข้าไปเปลี่ยนแปลงการเรียงลำดับในตัว list object

หรือถ้าจะเรียงจากมากไปน้อย

สิ่งที่ต้องระวังคือ สมาชิกแต่ละตัวใน list ต้องอยู่ในรูปแบบของข้อมูลที่สามารถนำมาเปรียบเทียบมากกว่า-น้อยกว่าได้ (อย่าง [1, 2, 'a'] หมดสิทธิ์)

---

ตัวเลือกอีกตัวคือ key ที่ใช้ในการเปรียบเทียบ ซึ่งทำได้โดยส่งผ่านฟังก์ชันที่รับค่า 1 ตัวแปรเข้าไปเป็น key

---

ข้อมูลทางเทคนิคคือการเรียงลำดับจะใช้อัลกอริทึม Timsort ซึ่งมีประสิทธิภาพที่ O(n log n) และเป็นแบบ stable (สมาชิกหลังการจัดเรียงแล้วยังคงลำดับเดิมอยู่) ครับ

PHP: วัน และเวลา

ฟังชั่นที่แสดงวัน และเวลาออกมาใน PHP จะใช้ date()

string date ( string $format[, int $timestamp = time() ] )

$format เป็นตัวกำหนดให้แสดงวัน และ/หรือเวลาออกมาในรูปแบบต่าง ๆ สามารถรายละเอียดของตัวอักษรที่ใช้แสดงผลได้จาก function.date นอกจากจะเขียนรูปแบบเองแล้ว PHP ยังเตรียมรูปแบบที่ใช้บ่อย (ในงานเบื้องหลัง) ไว้ให้บางส่วน

• DATE_RSS: รูปแบบที่ใช้สำหรับ RSS (Sat, 24 Mar 2012 12:23:34 +0700)
• DATE_COOKIE: รูปแบบที่ใช้สำหรับ cookie (Saturday, 24-Mar-12 12:23:34 ICT)
• DATE_W3C: รูปแบบตาม W3C (2012-03-24T12:23:34+07:00)

ส่วนที่เหลือดูจาก class.datetime $timestamp ใช้สร้างวันเวลาขึ้นมาแสดงผล ผ่านฟังชั่น mktime() และ strtotime()

int mktime (
     [  int $hour = date("H")
     [, int $minute = date("i")
     [, int $second = date("s")
     [, int $month = date("n")
     [, int $day = date("j")
     [, int $year = date("Y") ]]]]]] )

int strtotime ( string $time [, int $now = time() ] )

ผลของทั้ง 2 ฟังชั่นเหมือนกันคือได้ unix timestamp เหมือนกัน แต่ mktime() จะรับค่าเป็นตัวเลขระบุเจาะจง ส่วน strtotime() จะรับค่าเป็นข้อความได้

สำหรับ $now ใน strtotime() คือ เวลาที่เริ่มต้นคำนวณ หากระบุค่าของ $time เป็นข้อความสัมพันธ์กับการเพิ่มลดเวลา แม้ว่า strtotime() จะสามารถพิมพ์เป็นภาษาที่มนุษย์เข้าใจได้ทันที แต่ว่าให้ระวังเรื่อง วัน-เดือน-ปี ที่เป็นตัวเลขจำนวนน้อย ๆ เช่น 10-11-12 เพราะบอกยากว่าแท้ที่จริงแล้วเป็นวันที่เท่าไหร่กันแน่ ทาง PHP จะทึกทักเอาเองว่า ถ้าคั่นด้วย / จะเป็นแบบอเมริกัน (m/d/y) แต่ถ้าคั่นด้วย - หรือ . จะเป็นแบบยุโรป (d-m-y) ทางออกที่ดีคือใช้มาตรฐาน ISO 8601 (YYYY-MM-DD) แทน

ฟังชั่นอื่น ๆ ที่เกี่ยวกับ วัน และเวลา ยังมีอีกมากสามารถอ่านเพิ่มได้จาก ref.datetime

PHP: รับข้อมูลจาก form

ในครั้งก่อน ๆ จะเป็นการทำงานเฉพาะส่วนของ PHP ไม่มีการรับค่าจากผู้ใช้ ส่วนอันนี้จะพูดถึงการรับค่าจากผู้ใช้ผ่าน <form> ของ HTML กันบ้าง

การส่งค่าจาก <form> จะส่งมายังเซิฟเวอร์ได้ 2 แบบคือ

• get: ข้อมูลจะถูกส่งผ่าน URL ทำให้มองเห็นได้ทุกคน และจำกัดปริมาณการส่ง
• post: ข้อมูลที่ส่งจะมองไม่เห็น (ง่าย ๆ) และ (เกือบ) ไม่จำกัดปริมาณการส่ง (ขึ้นอยู่กับค่า post_max_size ในไฟล์ php.ini)

จะส่งค่าแบบใดนั้น ขึ้นอยู่กับข้อมูลที่จะส่ง ถ้าไม่เป็นความลับ หรือต้องการให้มีการคัดลอก URL แล้วเอาไปใช้ได้โดยไม่จำเป็นต้องกรอกข้อมูลอีกก็ใช้ get ไป แต่ถ้าข้อมูลนั้นเป็นความลับ หรือมีปริมาณมาก ๆ ก็ส่งผ่าน post โดยกำหนดค่า method ส่วน action คือไฟล์ .php ที่จะให้ประมวลผลข้อมูลจาก <form> อันนี้ ส่วนการนำค่ามาใช้งานนั้นจะใช้ผ่าน $_GET สำหรับ get และใช้ $_POST สำหรับ post ซึ่งเป็น associative array มี key เป็น name ของ <input> อันนั้น ๆ

ทั้ง $_GET และ $_POST ถือเป็นตัวแปรแบบ superglobal ที่เรียกใช้ได้ทุกที่ตลอดเวลา แตกต่างจากตัวแปรแบบ global ตรงที่ไม่ต้องใส่ global นำก่อนจะใช้งาน นอกจากนี้ยังมี $_REQUEST ที่เก็บค่าทั้งของ $_POST, $_GET และ $_COOKIE ไว้ด้วยกัน แต่เสี่ยงที่จะถูกโจมตี จึงไม่แนะนำให้ใช้

และสิ่งสำคัญอีกอย่างคือ ควรจะตรวจสอบความถูกต้อง (validation) ของค่าที่ได้จากผู้ใช้ และ/หรือแปลงค่า (cast) ให้ถูกต้องก่อนจะนำมาใช้งานเสมอ จะเต็มรูปแบบหรือคร่าว ๆ ก็แล้วแต่ความเหมาะสม และหากใช้ค่าที่รับมากับฐานข้อมูล หรือส่งต่อให้ระบบอื่น ๆ ควรจะเรียกใช้ฟังชั่น string escape ที่เกี่ยวข้องเสียก่อนทุกครั้ง ซึ่งจะป้องกันการโจมตีได้ระดับหนึ่ง

Python: ใช้ทศนิยมแบบ decimal และ fractions

การจัดการเลขทศนิยมในคอมพิวเตอร์ส่วนมาก จะใช้ floating point แบบ IEEE 754 ทำให้ความแม่นยำในหลักท้ายๆ หายไปเสมอ เช่น

---

ทางแก้นอกจากจะปัดเศษตามข้างต้นแล้ว ยังมี decimal เมื่อต้องการค่าที่แม่นยำครับ

ค่าปริยายของตำแหน่งทศนิยมอยู่ที่ 28 หลัก คือ

จะเห็นว่าเมื่อนำมาคำนวณ ความแม่นยำจะถอยกลับมาที่ 28 ตำแหน่ง ถ้าต้องการความละเอียดมากกว่านั้น

และการเปลี่ยนวิธีการปัดค่าตัวท้าย

---

ส่วน fractions เป็นการเก็บเศษส่วนที่เขียนได้ในรูปของจำนวนเต็มหารกัน (จำนวนตรรกยะ) วิธีใช้คือ

แม้ว่า fractions จะไม่สูญเสียความแม่นยำเลย แต่มันก็ไม่สามารถเก็บจำนวนอตรรกยะ (อย่างเช่น sqrt(2)) ก็เลือกใช้เครื่องมือเหล่านี้ให้ถูกงานนะครับ

PHP: Function

ฟังชั่น (function) จะแบ่งเป็น 2 ประเภทคือ

• ฟังชั่นที่มากับตัวภาษา (built-in function) เช่น abs(), max(), min()
• ฟังชั่นที่สร้างขึ้นเอง

ในที่นี้จะพูดถึงการสร้างฟังชั่นขึ้นมาใช้เอง ส่วน built-in function ดูได้จาก W3School (แต่อาจจะนำมาเขียนถึงในบางฟังชั่น)

การสร้างฟังชั่น จะมีรูปแบบประมาณนี้ ตัวอย่างการสั่งพิมพ์ข้อความโดยไม่มีการส่งค่า และคืนค่า สำหรับการส่งค่าไปยังฟังชั่น สามารถสั่งได้ 2 แบบคือ

• By Value เป็นส่งค่าของตัวแปรไปให้ ซึ่งค่าที่ถูกแก้ไขในฟังชั่นจะไม่ทำให้ค่าของตัวแปรที่ส่งเปลี่ยนแปลงไป
• By Reference เป็นส่งตำแหน่งอ้างอิงของตัวแปรไปให้ ซึ่งทำให้ค่าของตัวแปรที่ส่งเปลี่ยนแปลงไป การส่งค่าแบบ by reference จะใช้ & นำหน้าชื่อตัวแปร

นอกจากนี้ยังกำหนดค่าโดยปริยาย (default) ให้กับพารามิเตอร์ของฟังชั่นได้โดยใช้ = ส่วนมากมักจะใส่ตัวแปรที่มีค่าโดยปริยายไว้หลังสุด การคืนค่าจากฟังชั่น ใช้ return return จะถือว่าเป็นการจบการทำงานของฟังชั่นนั้น เมื่อเจอ return โค้ดที่อยู่หลัง return จะไม่ถูกเรียกใช้งาน จึงสามารถนำไปประยุกต์ให้หยุดการทำงานของฟังชั่นเมื่อพบข้อผิดพลาดได้ ใช้ฟังชั่นเมื่อไหร่? ใช้เมื่อรู้สึกว่า จะต้องเขียนชุดคำสั่งเดิม ๆ มากกว่า 1 ครั้ง จำไว้ว่า โปรแกรมเมอร์นั้นขี้เกียจ เราจะไม่เขียนชุดคำสั่งเดิม ๆ ซ้ำเป็นครั้งที่ 2 (ที่จริง เพื่อให้แก้ไขจัดการง่าย ถ้าหากโค้ดมีบั๊ก แก้ที่เดียวจบ)

Python: โครงสร้างข้อมูลชุดแบบอื่นๆ จาก collections

นอกจาก list, dictionary, tuple และ set แล้ว ยังมีโครงสร้างข้อมูลชุดแบบอื่นๆ เช่น

deque ที่ทำความเร็วได้ดีกว่าการใช้ list.append(elem) และ list.pop(0) สร้างคิวเอง

อีกประเด็ตที่น่าสนใจคือ deque สามารถจำกัดขนาดได้ครับ

ระวังไว้หน่อยตอนที่เพิ่มค่าเข้าไปจนล้น มันไม่ได้คืนตัวที่โดนปัดทิ้งให้นะ

---

defaultdict ที่จะสร้างค่าเริ่มต้นให้เสมอเมื่อเรียกใช้ index ตัวที่ยังไม่มีใน dict

และจะเห็นความง่ายของมันเมื่อสร้าง dict ที่เก็บ list ของ key ที่ซ้ำกันได้

---

namedtuple สำหรับสร้าง tuple ที่มีชื่อสำหรับเรียกแทนตัวแปรต่างๆ (หรืออาจมองว่ามันเป็น struct ที่สามารถเรียกตำแหน่งได้จากทั้งตำแหน่งและชื่อก็ได้)

สังเกตความสะดวกในการประกาศตัวแปรชุด xyz นะครับ

Python: วัดประสิทธิภาพ code ด้วย timeit

ก่อนที่จะวัดความเร็ว มี 2 ฟังก์ชันที่ควรรู้จักคือ eval และ exec ซึ่งจะทำการรับ code ที่เก็บเป็น string มารัน

ความแตกต่างคือ eval จะสามารถใช้ได้กับ expression เท่านั้น ไม่สามารถใช้กับ statement ได้ (คือไม่สามารถกำหนดค่าให้กับตัวแปรได้นั่นเอง)

---

การวัดความเร็วสามารถทำได้โดยฟังก์ชัน timeit จากโมดูล timeit โดยส่งผ่าน code เข้าไปเช่นนี้

ตัวเลือกหนึ่งที่น่าสนใจคือ number ซึ่งหมายถึงรอบที่ใช้ทดลองเพื่อหาเวลารวม (ค่าปริยายคือหนึ่งล้าน) ถ้ารู้สึกว่าใช้เวลาทดลองนานเกินไปก็ลดรอบได้

ส่วนการจะทดสอบ function ที่เขียนไว้ล่วงหน้าแล้ว ก็ทำได้ผ่านการ setup เช่นนี้

---

หรือถ้าหากต้องการทดสอบจาก shell ก็สามารถสั่งแบบนี้ได้

สังเกตว่ารูปแบบการพิมพ์ผลลัพท์ที่ได้จะต่างออกไปเล็กน้อยนะครับ

Visual Basic: ฟังก์ชันและการทำงานย่อย

การทำงานย่อยใน Visual Basic สามารถแบ่งได้เป็น 2 อย่างคือ Function และ Sub

ความแตกต่างคือ Function เป็นการทำงานย่อยที่ (ควรจะ) ส่งค่าแบบ ByVal (ส่งค่าของตัวแปรเข้าไป ถ้ามีการเปลี่ยนค่าระหว่างทำงาน ตัวแปรต้นทางจะไม่เปลี่ยน) และเมื่อทำงานเสร็จเรียบร้อยก็ (ควรจะ) ส่งค่าคืนกลับมา เช่น

หรือถ้าจะแหกฎนั้น

สังเกตว่าต้องมีการคืนค่าเสมอนะครับ (แม้จะเขียนโดยที่ไม่ให้คืนค่าก็ตาม)

---

ส่วนการใช้ Sub จะถูกมองคล้ายๆ การแยกส่วนของ code ออกเป็นหลายๆ ส่วน ตัวแปรส่วนใหญ่ส่งเข้าไปแบบ ByRef (เมื่อเปลี่ยนค่าตัวแปร ตัวแปรที่ต้นทางจะเปลี่ยนด้วย) และเมื่อทำงานเสร็จจะไม่มีการคืนค่าครับ

ความแตกต่างอีกอย่างคือการที่ Sub สามารถ Handles เหตุการณ์ต่างๆ เช่นการคลิกเมาส์ได้ โดยเปลี่ยนไปส่งผ่านตัวแปรที่เกี่ยวกับ event 2 ตัวแทน (ซึ่งจะเหมือนกับการดับเบิลคลิกเข้าไปเขียน code) ดังนี้

(อันที่จริงแล้ว Function ก็ Handles ได้ แต่มักไม่ทำกัน เพราะผิด concept)

สรุปคือตัดสินใจจากสถานการณ์นั้นๆ ว่าจะใช้ Function (มีการคืนค่า) หรือจะใช้ Sub (จัดระเบียบ code, อิงกับ event ภายนอก) ให้เหมาะกับงานด้วยนะครับ

PHP: วนรอบ

การวนรอบ (loop) ใน PHP มี 4 แบบ คือ

• while ตรวจสอบ แล้วค่อยวนรอบ
• do...while ทำก่อน 1 ครั้งแล้วค่อยตรวจสอบ
• for วนรอบตามจำนวนที่กำหนด
• foreach วนรอบตามจำนวน element ใน array

---

while

while จะตรวจสอบค่าก่อน หากเป็นจริง จึงวนทำตามคำสั่งภายใน หากเป็นเท็จก็จะไม่วนรอบนั้น ๆ มักใช้ในกรณีที่ไม่รู้จำนวนรอบที่แน่นอน หรือไม่ต้องการหาจำนวนรอบก่อนที่จะวน เช่น วนรอบแสดงข้อมูลจากไฟล์ หรือฐานข้อมูลเป็นต้น while สามารถเขียนได้ 2 แบบ เช่นเดียวกับ switch

---

do...while

do...while จะทำตามคำสั่งใน do ก่อน 1 ครั้งแล้วค่อยตรวจสอบ หากยังเป็นจริงก็ทำใน do อีก โดยทั่วไปแล้วแทบไม่ต่างจาก while เลย แต่การใช้ do...while เพื่อให้มั่นใจว่า คำสั่งใน loop จะถูกสั่งแน่ ๆ อย่างน้อย 1 ครั้ง

---

for

for จะวนตามจำนวนที่ระบุเอาไว้จนครบแล้วออกจากการวนรอบ มักใช้ในการวนรอบที่มีจำนวนแน่นอนซึ่งต่างจาก while และ do...while ที่มักใช้กับจำนวนรอบที่ไม่แน่นอน forสามารถเขียนได้ 2 แบบเหมือนกับ while

---

foreach

foreach ใช้ในการวนดูข้อมูลใน array เป็นหลัก เขียนได้ 2 แบบเช่นกัน

---

break และ continue

break จะเป็นการออกจากการวนรอบก่อนที่จะครบตามที่กำหนดไว้ continue จะข้ามรอบนั้น ๆ ไป แต่ยังวนรอบอยู่เหมือนเดิม

---

สรุปเรื่องคำสั่งทางเลือก

จากบทความเรื่อง if...else และ switch กับเรื่องการวนรอบ จะเห็นว่า ใน PHP จะมีคำสั่ง หรือ syntax ทางเลือกอยู่หลายแบบ สรุปรวมเท่าที่เขียนมาทั้งหมดจะมี

• if...else ที่ใช้ if (): (ร่วมกับ else: และ/หรือ elseif ():) และปิดด้วย endif;
• switch ที่ใช้ switch (): และปิดด้วย endswitch;
• while ที่ใช้ while (): และปิดด้วย endwhile;
• for ที่ใช้ for (): และปิดด้วย endfor;
• foreach ที่ใช้ foreach (): และปิดด้วย endforeach;

Visual Basic: ตัวแปรชุดแบบอาเรย์

แนวคิด array ใน Visual Basic อาจมองได้ว่ามันเป็น object ที่เรียกใช้ attribute เป็นตัวเลขก็ได้

สังเกตว่า การประกาศขนาด array จะบอกเป็นขนาดลบด้วยหนึ่ง ถ้ากลัวงง จะไม่ประกาศขนาด array ก็สามารถทำเช่นนี้ได้

และ attribute ประจำ array ที่ควรรู้ก็คือ

---

สำหรับ array ในหลายมิติ ก็ใช้เครื่องหมาย , คั่นแต่ละมิติออกจากกัน

แต่คราวนี้ การใช้ตรวจสอบขนาดโดยใช้ Length จะให้ผลลัพท์ที่ประหลาดแล้ว ถ้าต้องการขนาดของ array ในมิติย่อยๆ ให้ใช้ GetLength แทน

ร้อยไลค์

นับตั้งแต่วันที่ปัดฝุ่นเว็บ ขอจดไว้ว่า เราบรรลุ milestone แรกที่ 100 like แล้วครับ!

สถิติเล็กน้อยๆ

• ใช้เวลาเก็บ achievement นี้ไป 129 วัน
• รวมได้ 9,142 visits และ 13,755 pageviews
• new/return visitor อยู่ที่ 55% ต่อ 45%
• ใช้ Chrome เข้ากันถึง 57% เลย! ส่วน Firefox ก็ 27%
• Windows 78%, Mac 10%, Linux 7%
• traffic 92% มาจาก Blognone (ขอขอบคุณมา ณ ที่นี้ด้วย)

let's code: ย่อโปรแกรมให้สั้นที่ 140byt.es

140byt.es เป็นเว็บที่เกิดจากกลุ่มผู้ใช้งานทวิตเตอร์ เล่นสนุกกันโดยการเขียน code สั้นๆ แล้วทวีต (เพราะทวิตเตอร์อนุญาตให้ใช้ได้แค่ 140 ตัวอักษรต่อทวีต) ดังนั้นหลายๆ อันก็ต้องลงมือเขียนแบบ obfuscate กันเลยทีเดียว นับได้ว่าเป็นการฝึกพลังลมปราณอย่างหนึ่งนะครับ ;D

ความแตกต่างที่น่าสนใจจากที่อื่นๆ คือ ไม่มีโจทย์ตายตัวว่าจะต้องเขียนโปรแกรมอะไร ย่อให้ได้สั้นเท่าไหร่ แต่ขึ้นอยู่กับเราเลยว่าคิดอะไรออก แล้วก็ย่อให้อยู่ในขนาด 140 ตัวอักษรก็พอ (เกินก็ได้ - แล้วค่อยๆ แก้กันไปเรื่อยๆ) หรือว่าถ้ายังไม่แก่กล้าพอก็ไปศึกษา/ให้ความเห็น code ของคนอื่นๆ ก่อนก็ได้ ด้านประเภทของโปรแกรมก็มีอยู่หลากหลายมาก ตั้งแต่คำนวณทางคณิตศาสตร์ธรรมดาๆ ไปจนกระทั่งเขียนเกมกันเลยทีเดียว

ภาษาที่ใช้ได้
JavaScript

รูปแบบการตรวจคำตอบ
ส่ง source code ให้ชุมชนช่วยกันตรวจสอบ

ตัวอย่างโปรแกรม

• Fibonacci (41b): มือใหม่เริ่มที่ตรงนี้เลยครับ กับการหาเลขฟีโบนัชชีแบบง่ายๆ โดยการ recursive
• RGB to HEX (68b): แปลงค่าสีจากตัวเลขของ RGB ไปเป็น code สีตัวอักษร เทคนิคคือ shift bit
• Konami Code (105b): ปลดล็อกสูตร 30 ตัว จากการตวจสอบ regular expression
• Minesweeper (125b): เกมกู้ระเบิดนั่นเองครับ (เริ่มแกะ code ไม่รู้เรื่องแล้ว 555+)
• Vigenère Cypher (138b): รหัสลับวิจเญอแนร์ (เลื่อนอักษรตามขนาดอักษรแต่ละตัวในกุญแจ)
• Sudoku (141b): แก้ซูโดกุ เกินมาแค่ตัวเดียวเองนะ :'D (ใครสนใจไปช่วยลดขนาดมันบ้าง)